Magyar írók levelezése
Elektronikus kritikai kiadás

Residuum versionis Operis Hilleiani, quum fere tantum Theologica contineat, paucioribus absolvere, facile fuit. Reflexiones vix aliud attingunt, quam puritatem et claritem^* sermonis Hungarici, de qua ad calcem illarum^* versori breve monitum addo, fontesque, unde regulas […] possit, indigito. Si hujusmodi elucubrationes non praecipitaverit, sed celeri ut solet^* manu descriptas^* interposito temporis intervallo resumserit, et secundis semper curis diligenter elaboraverit, insignes profecto labores^* pandere poterit, qui non mediocria Ecclesiae nostrae^* emolumenta, decusque Venerabili Clero eximium adferent. Postquam Protestantes nostri^* novissimis temporibus Patriam^* diversis^* opellis Hungaricis potissimum praecipitanter editis^* mandaverunt, ut speciem majoris quod Catholicorum sit,^* eruditionis sibi concilient, viri vicissim Ecclesiastici tum solum illis, ut olim semper ita nunc quoque palmam praecipiet, si elucubrationes suas^* diligenter excoluerint serie tradidaverint et a quibusvis ipsius sermonis – delicatissimi omnis doctrinam vehiculi – naris perpurgaverint^* antequam in publicum dimittant.

Sed nunc jam Celsissime Princeps! alia me provincia longe sanctissima manet, quam mihi concredere Benigno-Paterne dignata fuit: continuatio nimirum versionis^* scripturae sacrae. Memini ego, a Celsitudine Vestra Benigne^* declaratum fuisse, quod versionem, quam partim jam humillime subservire pro[…]^* partim elucubratorem sum, Sacrae Synodo presentare Benigne velit. Memini etiam, eadem occasione mihi Benigno-Paterne demandatum fuisse, ut minimum^* triginta, quae supersunt, genereos capita primis viginti jam elucubratis addum^* et continuis adnotationibus convitaru non intermittam. Sed, postquam sapientissimam hujus provinciae finem ex una parte, ex alia vero modos elucubrationis mihi Benigne impositae ad eandem finem adsequendam aptissimos saepius et serio perpendissem, necessariam esse duci, ut, antequam manum gravissim^* huic operi admoveam, sequens Planum Benigno Paterno et Pastorali Celsitudinis Vestrae judicio humillime substernam.

1o) Quia hic de mendis antique versionis potissimum philologicis, quae saepe ipsum sensum textus sacri subremet, et eorum correctione praecipue agitur: dissertationculam meam,^* quam mense Augusto anni proxime elapsi Celsitudini Vestrae humillime praesentavi, omni omnino versioni praemittandam esse existimo. Agitur in ea

I. De versionibus Bibliorum Hungaricis olim jam adornatis.

II. De versione Kaldiana.

III. De orthographia in nova Editione adoptanda.

IV. De tribus versionis Kaldianae Editionibus.

Abundat haec dissertatio philologicis observationibus et regulis; ad quas in Notis, quas Capitibus geneseos subdidi, brevitatis gratia capiosissime provoco, atque in iis quoque, quam adhuc elucubratas suis, provocabo.

2o) Quia libri sacri in varias classes dispescuntur, diversam quod in qualibet classe regunt, scribundi genus, diversum etiam in versione charactere progenerare debet.^*Zelus ergo, quo ad fideliter^* exequendam^* hanc provinciam exarseram, eam mihi cogitationem injecit, ut praeter Genesim, Jobum, Sapientiam, et omnem e minoribus Prophetis, ex novo etiam Testamento Matthaeum, Acta Apostolem et Epistolam ad Romanos traducem. Sed tanta volanti annum integrum etiamsi omnes alios labores quidem quatenus […], ob copiam Notarum quae addi debent,^* vix suffecturum^* animadvertens, sic me, si cetera Celsitudinis Vestrae Benigna adprobatio, et Paterna Benedictio accesserit, restringere cogito, ut viginti Geneseos capitibus, loco reliquorem triginta ejusdem libri, potius e quolibet^* paulo ante nominatorum librorum aliquot Capita imo aliquot Psalmus^* addam.

3o) Sicut viginti prima geneseos capita, ita reliquas etiam versiones cum versione Kaldiana confungam, ut discrimen uno intuitu pervideri possit; atque id, quod e posteriori emedavero, Notis, ubi necesse fuerit, exegeticis conitabor; Philologicis, nisi sensum textus sacri attingant,^* ad praemissam dissertatiunculam relegatis.^*

4o) Postquam Celsitudinis Vestrae Benigno-Paterna intentio est, ut istud novae versionis Testamen judicio Sacrae Synodi substernatur; ea vero, quae ad Philologiam, seu^* Grammaticam^* et Syntaxim linguae Hungaricae pertinent, sine peculiari studio non facile intelliguntur: valde consultem fore homilium^* judico, ut tota elucubratio, cui me accingere gestio, in tot solum exemplaribus sub inspectione mea praevie imprimatur, quot Personae Sacrae fuerint, quibus eam communicare Celsitudinis Vestrae Benigne placuerit.

Utprimum Benignam Celsitudinis Vestrae circa hoc planum voluntatem intellexero, magnis me animis oper accingam, novasque elucubrationes meas sapientissim Celsitudinis Vestrae judicio^* partitim cum devotissima submissione substerno.

Benignitati et Protectioni Celsitudini Vestrae enixissima commendatus Paternam^* Benedectionem humillime imploro, et inter Manum oscula profundissimo cum veneratione, filialique devotione emorior.

C. V.