HUN–REN–DE
Klasszikus Magyar Irodalmi
Textológiai Kutatócsoport

Magyar írók levelezése
Elektronikus kritikai kiadás

HU EN
Kazinczy Ferenc – Török Lajosnak
Alsóregmec, 1791. december 7.
Illustrissime Domine Comes,
Regie Scholarum et Studiorum Supreme Director,
Domine mihi humillime colendissime!
Testantibus actis et protocollo Dominationis Vestrae Illustrissimae, mihi illae tantum excursiones sub gesto Regii Scholarum Nationalium Districtus Literarii Cassoviensis Inspectoratu confectae bonificatae sunt, quarum liquidationem usque 23am Martii 1789. introporrexeram; ut adeo mihi nunc, dum restantium liquidationem post longiorem a laribus domesticis absentiam tandem praesento, novem diversarum*
Itt egy szó: excursionum kihúzva.
bonificationem iuste liceat praetendere.
Liquidatio harum novem excursionum*
Itt egy szó: mearum törölve.
exhibetur totidem frustis adnexorum, epigraphis: Reise XXXVI. usque Reise XLIV. (quae excursionum mearum ultima est) notatorum; adieci una totale summarum sub simplici NB. ad florenos 502. cruciferos 27. exsurgens.
In his liquidatonum novem frustis sex sunt puncta, quae disquisitioni subiacent: 1.) Causa excursionis. – 2.) Stationes commissariaticae, – 3.) Mora. – 4.) Discretiones aurigales vulgo Trink und Schmiergeld. – 5.) Currulia seu Wagengeld, – 6.) Expensae Ätzungsgelder dictae.
Quantum ad 1mum.) Causae excursionum legitimantur paribus intimatorum excelsi Consilii Locumtenentialis Regii, vel rescriptorum inclyti Officii Supremi Studiorum Directoratus vidimatis; localis item directoris Tartzaliensis attestato, et ludidirectoris Homonnensis literis evocantibus in origine adnexis, sub No 1o usque 18um.
Quantum ad 2um.) Stationum emensarum distantia probatur attestatis virorum publica munia gerentium, quae non minus fidedigna sunt, quam quietantiae per aurigas scripturae ignatos cruce plerumque signari solitae.
Quantum ad 3um.) Mora sub suscepto itinere officioso hic vel ibi unum aut plures dies tracta uberiorem requirit dilucidationem, quam notationes ipsis liquidationibus insertae sunt. Indulgebit proinde Illustrissima Dominatio Vestra ut hic longior sim:
*
Kazinczy itt a fogalmazványban alábbi utasítást adta a levelét letisztázó írnoknak: Itt beljebb kell írni mind addig, míg elő nem fordul a’ Quantum ad 4-tum.
1. Excursionum hic liquidatarum prima, (quae relate ad excursiones meas iam liquidatas, et bonificatas etiam, 36ta est,) suscepta fuit ad loca comitatus Zempliniensis Tartzal et Tokaj, Cassoviam, testantibus id instrumentis sub littera A. et B. liquidationi huius itineris adiectis, 9. milliaribus distantia. Ego iter hoc quinque diebus confeci; unde habita reflexione ad diem Tokajini propter institutum ibi examen iuventutis in schola capitali nationali eruditae, transactum, et emansa in itu et reditu 18. milliaria me longius ac par erat, moratum non fuisse in aperto est.
2. Excursionum 2da, No 37. signata, ad oppidum comitatus Sarosiensis Héthárs, et loca comitatus Scepusiensis Jurszke et Igló in obsequim adnexarum sub No. 2o, 3o et 4o ordinariorum suscepta est. Sub hac propter revisionem scholae liberae re[gi]aeque civitatis Cibiniensis sub toto servitii mei tempore hac una vice institutam, Cibinii unum diem, – Leutsoviae priusquidem usquequo comitatus Scepusiensis mihi ad Jurszke condeputatum adiungeret, pariter unum; mox propter relationes et reliquas correspondentias officiosas cursori publico concreditas duos; – denique Igloviae ob institutum tentamen commixtionis scholarum dies tres morabar. – Causae hae souticae et fide exhibenda ita dignae sunt, ut praeter factas illo statim tempore de executis relationes nullas novas probas requirant.
3. Excursionum 3a sub No 38. exhibita fuit vi adnexarum sub no. 5o, 6o et 7o dispositionum mense Iulio et Augusto 1789. ad Hétze in Abaújváriensi – Trautzonfalva et Rátka Zempliniensi – et Miskólcz Borsodiensi comitatibus sita. Suscepi ego iter hoc vix a morte, quae mihi febri acuta et petechiis insidiabatur eliberatus, ut primis adorsi itineris diebus citra periclitationem recuperatae sanitatis non plus uno die quam duo milliaria emetiri potuerim. Miskóltzini exacti octo dies legitimantur fidedigno domini Joannis Aszalay attestato, qui me cancellista ordinario domum profecto illuc comitatus est. Mensis vero quo ex ordinatione medici ruri meo requieveram, inductus in liquidatonem non est.
4a sub No. 39. advoluta probis sub no. 8o et 9o adnexis abunde legitimatur.
5a sub No. 40. producta confecta est ad Garany Zempliniensis, Ungvár et Szürte Ungvariensis et Munkács Bereghiensis comitatuum loca. De his loquuntur documenta sub numeris 9o 10o 11o et 12 item litteris A. B. C. D. et E. adnexa. Me sub hoc itinere segniter operatum non esse praeter emensa 11. diebus 39. milliaria docent dotatio scholae Szürtensis, et Judaicae Ungvariensis; non secus tractatus praeliminaris de inducenda in scholas Munkacsienses commixtione, atque acta investigationis querelarum ludirectoris Homonnensis in archivum Illustrissimae Dominationis Vestrae recondita.
6ta seu 41a excursio mea Kondóiensis, Zsértziensis et Agriensis fuit, in obsequium rescriptorum sub n[ume]ris 13o 14o et 15o advolutorum. Liquidatio itineris huius indicat me a 19. Octobris usque ultimam eiusdem exceptis duobus diebus, qui in dotationem scholae communitatis Graecorum non unitorum Agriensis insumi debuerunt, nullibi requievisse.
7a seu 42a excursio fine demandata ut sub no 16. commixtionis scholarum Rosnaviensium suscepta est, quamobrem ibi 13a et 14a Decembris morabar. Sed nec hoc biduum ulla indiget attestatione cum sciatur tales operationes, quales commixtiones scholarum sunt, consultationes praerequirere; has vero uno die institui non posse.
8a seu 43a confecta est ad oppidum comitatus Scepusiensis Béla, ita iubente intimato sub no 17. producto altero statim die ut Leutsoviam appuli, a congregata iis diebus memorati comitatus universitati magistratualem assistentiam expetii, quae mihi 10a Augusti determinatione publica denegata est. Relatio mea de hoc itinere Illustrissimae Dominationi Vestrae statim cum reditu facta subit locum attestati, de cur hic exacto biduo? advolvi neglectae.
9a quae 44a et ultima mihi est, ad iussum intimati sub No 18. adnexi suscepta fuit. Sub hac mea excursione parocho Leibicensi, qui simul vice archidiaconus districtualis est, domo sua longius absente et querelis investigari demandatis, ob expositas in relatione mea desuper facta causas investigari non statim queuntibus die 18a et 19a Februarii anni huius Leutsoviae; 21a Kesmarkini, examina celebrari iussi; – 22a querelas Lomnitziensis Evangelicae communitatis contra suum localem directorem, novo constituto, sopivi; – 23a animos Georgenbergensium Evangelicorum ab inita commixtione resilire volentium, composui; de re ludirectorum Subcarpathicorum cum vice archodiacono Felkensi contuli, eiates Evangelicos ut ponendis aedibus scholaribus manus quo ocyus admoveatur, exstimulavi; atque ita demum parocho Leibicensi domum reverso, 24a, 25a et 26a in veritatem expositionis querelarum investigari demandatarum partim elicitis attestatis, partim excepta a parte incusata scripta exculpatione, inquisivi. De quibus omnibus facta desuper repraesentatio mea, et notationes rubricis semestralis relationis insertae tam clare loquuntur, ut nonminus, fidedignae sint, quam diversitoris, qui me hospitio exceperat, testimonia. Ad quas ego tanto fidentius provocare sustineo, quod confiteri non erubescam, me conquisitionem attestatorum similium pro re me indigna, utpote quae ingenuitatem operantis officialis in suspicionem manifeste trahit, semper habuisse.*
Kazinczy itt a fogalmazványban újabb utasítást adott az írnoknak: Itt már ki-fér a’ sor kezdete, mint a’ Quantum ad 3um vólt.
Quantum ad 4um) Discretiones aurigales vulgo Trink und Schmiergeld a 4 equis et una statione per intimatum de dato 9ae Octobris 1788. No 39249/3766. emanatum, in 12. Decembris. –
ad 5um) Currule dietim per idem intimatum in 30 cruciferis; – denique
ad 6am) Expensae Ätzungsgelder dictae in florenis 3. definitae sunt, atque in adnexis liquidationibus hoc ipso modo exponuntur; ut adeo nec haec ullam admittant crisim.
Superest, ut his omnibus probis omni exceptione maioribus suffultis Illustrissimam Dominationem Vestram humillime exorem, dignetur expositionem punctorum, quae nefors testimonio eiusdem indigerent, roborare, efficacique sua apud excelsum Consilium Locumtenentiale Regium id exoperari, ut expensae hae penni meo quo ocyus bonificentur. Qui in reliquo expertis omni tempore gratiis devotus, humillima cum veneratione persisto
Illustrissimae Dominationis Vestrae
humillimus servus
F[ranciscus] K[azinczy].
Regmetz 7. Decembris 1791.*
A levél hátoldalán: Praesentatum 6[.] Martii 1792[.]